تاریخچه اوراق سلف چیست؟
اوراق سلف نخستین بار در سال ۲۰۰۱ میلادی توسط کشور بحرین منتشر شدند.
مؤسسه پولی بحرین برای نخستین بار در حوزه کشورهای خلیج فارس اقدام به انشار اسنادی دولتی به ارزش ۲۵ میلیون دلار امریکا و به شکل اوراق ۳ ماهه و مطابق با قوانین اسلامی کرد .
اوراق سلف و اختیار فروش تبعی چیست ؟
اوراق سلف اوراق بهاداری هستند که بر اساس قرارداد سلف منتشر می‌شوند .
اختیار فروش تبعی اختیاری است که از سوی عرضه‌کننده همراه با معاملهٔ سلف به خریدار داده میشود و بر مبنای آن خریدار می‌تواند تعداد مشخصی از دارایی پایه را به قیمت «قیمت اعمال» تعیین‌شده در «مشخصات قرارداد» به فروش رساند.
در قرارداد “سلف موازی استاندارد” این اختیار تنها به خریدار سلف موازی استاندارد انتقال می‌یابد .
گواهی سلف چیست ؟
گواهی سلف سندی است که شامل مجموع دارایی های خریدار از قرارداد سلف میشود.
در دوره معاملاتی این گواهی مبنای انجام معامله هاست و پس از آن مبنای تسویه نقدی یا تحویل فیزیکی قرارداد سلف خواهد بود .
قرارداد سلف موازی چیست؟
قرارداد سلف موازی همانند قرارداد سلف است با این تفاوت که خریدار می‌تواند قبل از تاریخ سررسید، قرارداد را به شخص سومی انتقال دهد.
خریداران پس از خریداری کالا و یا به اصطلاح عرضه اولیه می‌توانند در بازار ثانویه قراردادهای خود را به شکل سلف موازی استاندارد عرضه نمایند. باید یادآور شد که در معاملات سلف موازی خصوصیت اهرم و فروش استقراضی وجود ندارد.
قرارداد سلف موازی موجب شده برخی از محدودیت‌های قرارداد سلف از بین رود. در حقیقت سلف موازی علاوه بر تأمین مالی تولیدکننده، در اوراق بهادار کالا نیز به‌عنوان نوعی سرمایه‌گذاری تلقی میشود.
در سلف موازی قدرت نقد شوندگی بالاتر رفته و تراکنش مالی بیشتری در آن صورت می‌پذیرد و از طرفی ریسک آن کمتر شده است.
قرارداد سلف موازی دارای مزایای متفاوتی است که ازجمله آن می‌توان به امکان کشف قیمت به‌صورت لحظه ای و روزانه برای کالاها اشاره کرد، یعنی همواره قیمت کالاها بر اساس خرید و فروش اوراق مشخص هستند و در نتیجه قیمت‌ها شفاف تر هستند.
قرارداد سلف موازی به‌خوبی ریسک را پوشش می‌دهد و در این زمینه بهتر از قرارداد سلف عمل می‌کنند، زیرا اجازه تغییر وضعیت را به خریدار می‌دهد.
به‌عنوان‌مثال یک خریدار پس از مدتی و قبل از سررسید، دیگر نیازی به کالا ندارد و می‌تواند در بازار ثانویه قرارداد خود را باقیمتی مناسب به فروش رساند، این موضوع علاوه بر اینکه از ریسک می‌کاهد، قدرت نقد شوندگی را نیز بالا می‌برد که از دیگر مزیت‌های سلف موازی است.
همان‌طور که بیان شد سلف موازی همان قرارداد سلف است که در آن اجازه فروش قرارداد به شخص ثالث در بازار ثانویه داده شده است. همین یک نکته توانسته مزایای مختلفی را برای خرید آن حاصل کند و رغبت سرمایه‌گذاری در آن را بیشتر کند.
قرارداد سلف در بازار بورس چه نوع قراردادی است ؟
قرارداد سلف در بازار بورس نوعی قرارداد است که در آن بین خریدار و فروشنده توافق میشود که مقدار کالای مشخصی در تاریخی که بین دو طرف توافق شده ردوبدل شود و فروشنده کالا را به خریدار در آن زمان تحویل دهد.
کل مبلغ معامله و قیمت کالا در روز عقد قرارداد تعیین میشود و تمامی آن توسط خریدار پرداخت میشود. این قرارداد از جنبه‌های مختلفی برای فروشنده سودآور است زیرا میزان سرمایه اولیه را برای تولید کالا توسط این قراردادها تأمین کرده است و در چرخه تولید عملیات سریع‌تر انجام میشود.
از طرفی خریدار به امید اینکه کالا در آینده قیمت مناسبی در بازار خواهد داشت و می‌تواند از طریق این قرارداد به سود خوبی دست یابد، در آن سرمایه‌گذاری می‌کند.
معمولاً خریدار امید دارد که قیمت کالای خریدار شده در آینده بالا رود. معاملات سلف تا حدودی در دسته معاملات آتی قرار می‌گیرند با این تفاوت که کل مبلغ در ابتدا از سمت خریدار پرداخت میشود و تحویل کالا در زمان مقرر از سوی فروشنده صورت می‌پذیرد و این تحویل از سمت سازمان‌های نظارتی بورس تضمین میشود.
معمولاً در بیشتر کشورها قراردادهای سلف خارج از بورس صورت می‌پذیرد و در غالب قرارداد توافقی انجام میشود اما در ایران این قراردادها در بورس و طبق استانداردهایی انجام میشود. معاملات سلف در اتاق پایاپای صورت می‌پذیرد و این معاملات به‌صورت کاملاً رسمی هستند.
باید در نظر داشت که اوراق سلف ماهیتاً با اوراق مشارکت و سهام متفاوت بوده و خریدار در آن سهی از مالکیت آن شرکت نخواهد داشت.
معمولاً در این قراردادها اندازه سود تا حدودی مشخص است و برای افرادی که قدرت ریسک‌پذیری پایین‌تری دارند مناسب‌تر است.
اوراق سلف در مقایسه با اوراق اجاره دارای سود بیشتری هستند اما از میزان ریسک بالاتری برخوردار هستند.
باید یادآور شد که این قرارداد قابل انتقال به شخص دیگر نبوده و فرد باید تا زمان تحویل کالا برای دریافت آن منتظر بماند و پس از دریافت کالا آن را به فروش رساند.
کلیه حقوق محفوظ است.