معاملات بلوکی چیست؟
سفارش خرید یا فروش بخش بزرگی از سهام یک شرکت را «معامله بلوکی» می‌گویند.
این معامله با یک قیمت توافقی معین، میان خریدار و فروشنده، انجام میشود. قواعد مربوط به محدودیت حجمی و محدودیت قیمتی در معامله بلوکی، رعایت نمی‌شود. به طور معمول، سرمایه‌گذاران حقوقی وارد این معاملات می‌شوند.
با توجه به نقد شوندگی سهام، معاملات بلوکی قیمت آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. برای جلوگیری از این تاثیرات شدید، خریدار و فروشنده در خارج از سیستم معاملاتی روی قیمت معامله، توافق می‌کنند.
معاملات بلوکی با عنوان «سفارش‌های بلوکی» هم شناخته می‌شوند. در ایران، بازار جداگانه‌ای برای انجام این معاملات ایجاد شده که به آن «بازار بلوک» گفته میشود.
در بیشتر موارد، سرمایه گذاران می‌توانند سهام و حق تقدم قابل معامله بورسی را در شرایطی که حجم آن حداقل ۵۰ برابر محدودیت حجم هر سفارش در بازار عادی – یا ارزش معامله آن معادل ۲۰ میلیارد ریال – باشد را در بازار معاملات بلوک معامله کنند، البته به شرطی که این پیشنهاد مشمول نصاب های معامله عمده نباشد.
حداقل و حداکثر تعداد سهام قابل معامله در معاملات بلوک برای شرکتهای فرابورسی نیز به شرح زیر است: «شرکت‌هایی که تعداد سهام پایه آن ها بـیش از سه میلیارد سهم باشد، بزرگ‌تر یا مساوی نیم و کمتر از یک درصد تعداد سهام پایه و برای شرکت‌هایی کـه تعداد سهام پایه آن‌ها کمتر یا مساوی سه میلیارد سهم باشد، بزرگ‌تر یا مساوی یک و کمتر از پـنج درصـد تعداد سهام پایه و این مقدار باید کوچک‌تر از سازوکار معاملات عمده باشد.»
ساعت آغاز، خاتمه و طول هر جلسه معاملاتی مانند بازار عادی است. دامنه نوسان مجاز قیمت نیز مانند بازار معاملات خرد است.
قیمت مرجع روزانه برای بازار معاملات بلوک، معادل قیمت مرجع همان روز بازار عادی است. سایر شرایط معاملات بلوک، مشابه معامله در نماد اصلی است.
وقتی نماد معاملاتی سهم در بازار عادی متوقف باشد، نماد معاملاتی سهم در بازار بلوک نیز متوقف خواهد بود.
معاملات در بازار بلوک در نمادی مجزا از معاملات بازار عادی صورت میگیرد و در محاسبه قیمت پایانی و شاخص‌های فرابورس لحاظ نمی‌شود.
در بازار بلوک، فقط سفارش محدود قابل اجرا بوده و استفاده از کد معاملاتی گروهی در این بازار مجاز نیست.